Termin joga występuje już w „Upaniszadach„, tj. w starej części „Wed”, powstałej około 2500 r. p.n.e. Ale najpowszechniej znanym źródłem wiedzy o jodze jest „Bhagavad – gita” jedna z części hinduskiego eposu napisanego na przełomie II i II w.p.n.e. W „Bhagavad – gicie” bóg Kriszna instruuje Ardżunę, w jaki sposób osiągnąć zjednoczenie ze swą własną naturą.
Według niektórych badaczy nauka jogi jest starsza niż Wedy. Wiele statuetek, rzeźb i pieczęci przedstawiających pozycje w jodze zostało odnalezionych w okolicach Harapa i Mohenjodaro, gdzie istniała cywilizacja w okresie przedwedyjskim.
Według mitologii, twórcą jogi był bóg Sziwa, który wymyślił poszczególne pozycje jogi dla swej duchowej małżonki Parwati. Miały one być źródłem dobrego samopoczucia i piękna.
W interpretacji filozoficznej bóg Sziwa uważany jest za symbol kosmicznej świadomości, a Parwati za matkę całego Wszechświata, joga natomiast to stan zjednoczenia świadomości indywidualnej z Wszechświatem.
Za ojca jogi uważany jest Patańdżali. Miał ogromny wkład w zebranie i usystematyzowanie istniejącej wiedzy oraz nadanie jodze filozoficznego wymiaru. Patańdżali żył w II w.p.n.e. Jest on autorem Jogasutr, a także dzieła o gramatyce oraz o zdrowiu (ajurwedzie). (Feuerstein, 2004) Nie ma pewności co do osoby Patandżalego. Hinduska tradycja uważa go za inkarnacje Ananty, władcy wężów o tysiącu głów. Ananta pragnąc nauczać jogi na Ziemi spadł (pat) z nieba na dłoń (anjali) cnotliwej kobiety o imieniu Gonika – stąd jego imię.
Jogasutry jest to najstarsze dzieło szkoły jogicznej. Składa się ono z czterech części (ksiąg lub rozdziałów), z których w pierwszej omówiono istotę i cel zatopienia w medytacji (samadhi), w drugiej wyjaśniono sposoby osiągnięcia tego celu, w trzeciej przedstawiono ponadnormalne zdolności dające się osiągnąć przez praktyki jogistyczne, natomiast w czwartej części wyłożono istotę wyzwolenia człowieka od niewiedzy i cierpienia.
Jogasutry Patańdżalego zawierają określone wskazówki dotyczące kultury ciała, opisują pierwsze pozycje w jodze (asany) oraz mówią o oddechu zalecanym w jodze (pranajama).
tekst: Małgosia Kłaniecka
Bibliografia:
- Kulmatycki Lesław (1997), „Joga dla zdrowia” Warszawa: Książka i Wiedza
- Szyszko – Bohusz Andrzej, (2005), „Filozoficzne, lecznicze i pedagogiczne aspekty jogi” Kraków